De opmerking, heel even terug in de tijd gebruik ik nog wel eens tijdens mijn radioprogramma. Als ik een oudere plaat af of aankondig. Maar weet je dat we in onze mooie Maasduinen ook vele mooie oudere gebouwen, ruïnes en zelfs kastelen kunnen bewonderen?

Dat we gewoon helemaal voor het egje de oudheid kunnen proeven en kunnen voelen? Dat je, ook al is het in je fantasie gewoon helemaal kunt teruggaan naar de middeleeuwen. Terug naar ridders, naar kasteelheren en vrouwen! Terug naar zwaarden, kanonskogels en imposante hoektorens die sierlijk en statig tegelijk het kasteel verfraaien. Terug naar de tijd, zonder elektriciteit, geen internet, geen telefoon en geen luxe badkamer met diverse lekkere zeep snufjes.

Voor een beetje licht zette je een kaarsje aan, het eten haalde je van het land, niet bij de plaatselijke supermarkt, want die had je toen nog niet. Het leven in de middeleeuwen en ook de jaren daarna waren niet zoals we het nu kennen.

Toen hadden we nog respect voor elkaar, maar waren de rangen ook best verschillend. Zo moest men knielen voor de kasteelheer als hij bij de plaatselijke boeren langs kwam, om een deel van hun oogst op te eisen, of gewoon zomaar. Het werd je als kind met de pap lepel ingegoten. Kwaadspreken over de koning over een persoon in hogere rang? Daar stond geen waarschuwing tegenover, je belande abrupt in een cel, en niet een cel met bed, en televisie. Nee, een muffe, vochtige met bakstenen hokje. Op water en brood als je geluk had, en ander kreeg je gewoon de doodstraf.

Deze oudheid kun je proeven en zelfs voelen rondom kasteel Well. Eigendom van het Emerson College. De gebouwen zijn niet toegankelijk, echter kun je wel de oudheid proeven in de tuinen rondom dit middeleeuwse kasteel. Wat dateert uit de veertiende eeuw.

Vanaf de zeventiende eeuw heeft het de looks gekregen zoals het nu in deze tijd uitziet. Deze waterburcht is gebouwd om de belangrijke Wellse Maasovergang te beschermen. Tot aan 1905 hebben 11 families zich gehuisvest in Kasteel Well. (De Heerlijckheid Well) Vanaf 1905 zijn er nog zes kopers geweest die de Heerlijckheid hebben mogen bewonen, hebben mogen onderhouden. Met als laatste dus het Emerson College uit Boston.

Als je je verdiept in het archief van dit kasteel zul je merken dat er ontzettend veel is gebeurd. Te veel om allemaal op te noemen in een column. Maar als je het dan zo bekijkt, en je erin verdiept, dan voel je je letterlijk teruggaan in de tijd.

Zo was de eerste bewoner van kasteel Well Arnold van Straelen. (1275-1320) En de laatste waren de familie Von Schloissnigg (1852-1905) Deze laatste kasteelheer had zich een beetje in de schulden gewerkt en zo ontstond in 1905, een kasteel – en inboedelverkoop.

De Spanjaarden hebben het kasteel in hun bezit gehad tijdens een van de vele oorlogen, maar uiteindelijk is de Heerlijckeid weer heroverd. De Torenmolen, drakentoren is een mooie ruïne die je achteraan bij het oudste stukje kasteel vindt. Vroeger, je weet wel… Terug in de tijd had deze ruïne een spitse toren. Die helaas ook in een van de oorlogen kapot is geschoten. De eerste ingang van dit kasteel was aan de Maaszijde, waar later nog een trekpondje heeft gelegen. 

En zo na honderden jaren is er heel veel veranderd, niet alleen dit mooie kasteel, maar zeker ook de mensheid, de omgang met elkaar. De manier van leven van vernieuwing en van verbetering. En dan kom ik opeens toch weer uit bij de titel van deze column.

Eeuwenlang hebben mensen deze waterburcht bewoond, imposante kasteelheren, dienstmeisjes, honden zoals de poedel Deutsch. En hoe moet ik het nu omschrijven? Als ik over de brug naast de tiendschuur oploop, met rechts van mij de 225 jaar oude trompetboom en vervolgens over de binnenplaats het achterste deel van het kasteel betreedt.

Ja! Als eenvoudige kokkin voel ik mij in deze tijd een waardige kasteelvrouwe. Hoe fascinerend kun je dan zijn, hoever kun je gaan om al deze historische puntjes in je op te nemen? En hoe mooi kan het zijn dat ik net als alle families die op dit kasteel hebben gewoond in de morgen of tegen de avond de duiven hoor koeren en de nachtegaal hoor zingen. Dan sluit je toch heel even je ogen en beland je, of je het nu wilt of niet, gewoon echt heel even terug in de tijd.